Sinds 1 januari 2025 controleert de Belastingdienst strenger op schijnzelfstandigheid. Dit betekent dat ondernemers die zzp’ers inhuren te maken kunnen krijgen met bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken. De Belastingdienst heeft onlangs een document gepubliceerd waarin deze onderzoeken verder staan uitgelegd. Wij zetten de belangrijkste punten uit dit document voor je op een rij. En check onderaan onze ‘zzp’er vs. loondienst’ onepager: hiermee kan jij je zzp’ers mogelijk overtuigen om in loondienst te treden!
Het handhavingsmoratorium is voorbij
Tot nu toe gold een handhavingsmoratorium, waardoor de Belastingdienst beperkt handhaafde op schijnzelfstandigheid. Dit moratorium wordt per 1 januari 2025 opgeheven. Vanaf dat moment kan de Belastingdienst actief:
Correcties en naheffingsaanslagen opleggen als blijkt dat een zzp’er eigenlijk als werknemer gezien moet worden.
Zzp’ers opnieuw beoordelen en indien nodig belastingcorrecties doorvoeren.
In eerste instantie geen boetes uitdelen voor het jaar 2025, tenzij er sprake is van kwaadwillendheid. En let op: de boetes die komen, zijn niet voor degenen met het zelfstandig ondernemerschap maar voor de ondernemer.
Hoe controleert de Belastingdienst?
De Belastingdienst gebruikt twee manieren om te controleren of je de regels naleeft:
Bedrijfsbezoeken: Dit zijn gesprekken op locatie waarbij de Belastingdienst onderzoekt hoe je de samenwerking met zzp’ers hebt geregeld.
Boekenonderzoeken: Hierbij wordt diepgaander gekeken naar je administratie en belastingaangiftes om te controleren of je zzp’ers correct hebt gekwalificeerd.
Bij een eerste controle zal de Belastingdienst meestal beginnen met een bedrijfsbezoek. Maar als er duidelijke signalen van schijnzelfstandigheid zijn, kan direct een boekenonderzoek worden ingesteld. Voor de keuze van de posten waar een bedrijfsonderzoek of boekenonderzoek wordt ingesteld, maakt de Belastingdienst gebruik van zowel steekproeven als een detectiemodule.
Hoe werkt een bedrijfsbezoek?
De Belastingdienst onderzoekt de individuele arbeidsrelatie. Ze kijken naar de contracten, werkwijzen en interne processen rondom de inhuur van zelfstandigen. Tijdens het bezoek kunnen ze ook documenten opvragen die de werkwijze in het bedrijf aantonen ziet en hoe de opdrachtgever ervoor zorgt dat arbeidsrelaties op de juiste wijze worden gekwalificeerd. Daarbij kan sprake zijn van:
Opdrachtgevers waarvan de (model)overeenkomst door de Belastingdienst is beoordeeld als werken buiten dienstbetrekking. De Belastingdienst vraagt dan hoe de opdrachtgever vaststelt dat conform de goedgekeurde modelovereenkomst wordt gewerkt.
Opdrachtgevers voor wie op basis van een voorgelegde (model)overeenkomst, door de Belastingdienst geen zekerheid vooraf is gegeven. De Belastingdienst vraagt dan wat men na de afwijzing, intrekken of het afbreken van het verzoek heeft gedaan en op welke wijze de arbeidsrelaties met opdrachtnemers zijn vormgegeven.
Opdrachtgevers die geen (model)overeenkomst hebben voorgelegd; De Belastingdienst vraagt dan hoe wordt gewerkt en op welke wijze de arbeidsrelaties met opdrachtnemers zijn vormgegeven.
De Belastingdienst onderzoekt de individuele arbeidsrelatie. Ze vragen dan bijvoorbeeld naar de contracten, werkwijzen en interne processen rondom de inhuur van zelfstandigen. Ze kunnen ook documenten opvragen en, indien nodig, een rondleiding door het bedrijf doen om de dagelijkse praktijk te beoordelen.
Hoe werkt een boekenonderzoek?
Een boekenonderzoek is een diepgaand onderzoek van de administratie van een onderneming, met speciale aandacht voor de kwalificatie van arbeidsrelaties. Hierbij wordt gecontroleerd of zzp’ers niet eigenlijk als werknemers moeten worden aangemerkt, en of de loonheffingen correct zijn aangegeven. De Belastingdienst onderzoekt belastingaangiftes, contracten en andere relevante documentatie en kan daarnaast opdrachtnemers bevragen.
Wanneer loopt een ondernemer risico?
De Belastingdienst kijkt of de arbeidsrelatie correct is tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Twee omstandigheden springen eruit als belangrijke beoordelingspunten:
De vraag of sprake is van inbedding van het werk/de werkende in de organisatie en de bedrijfsvoering van de opdrachtgever;
De vraag of de werkende zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen.
Let op: er geldt een holistische weging bij de beoordeling van schijnzelfstandigheid. Alle specifieke omstandigheden worden meegenomen in de beoordeling, en elke zaak is anders. Als uit de controle blijkt dat de zzp’er eigenlijk als werknemer gezien moet worden, kunnen er fiscale gevolgen zijn, zoals een naheffing van loonheffingen en alsnog de sociale premies afdragen.
Wat betekent dit voor modelovereenkomsten?
Veel bedrijven werken met modelovereenkomsten om duidelijkheid te krijgen over de status van hun zelfstandig ondernemers. Maar er zijn belangrijke wijzigingen:
Modelovereenkomsten op basis van ‘vrije vervanging’ zijn ingetrokken per 1 januari 2024. Dit betekent dat deze overeenkomsten niet meer gebruikt kunnen worden als garantie dat er geen dienstbetrekking is. Eerder was het zo dat als de zzp’ers de vrijheid hadden om iemand anders in te schakelen omdat zij zelf uitvielen, dit een duidelijk kenmerk was van een daadwerkelijke zzp opdrachtnemer. Echter heeft de Hoge Raad geoordeeld dat ook bij vrije vervanging sprake kan zijn van een arbeidsovereenkomst. Daarom zijn deze modelovereenkomsten niet langer houdbaar.
De Belastingdienst beoordeelt geen nieuwe modelovereenkomsten meer sinds 6 september 2024. Bestaande goedgekeurde overeenkomsten blijven geldig tot en met 31 december 2029, maar alleen als er daadwerkelijk gewerkt wordt volgens de afspraken in de overeenkomst.
Wat kun je doen om problemen te voorkomen?
Wil je voorkomen dat er bij jouw zzp’er eigenlijk sprake blijkt van iemand in loondienst, en je met terugwerkende kracht alle premies moet betalen? En wil je de juiste kwalificatie krijgen? Dan zijn dit de belangrijkste tips:
Gebruik het juiste contract. Werkt iemand structureel mee in je bedrijf? Dan is een arbeidsovereenkomst vaak de veiligste keuze.
Check of je zzp’ers echt zelfstandig werken. Controleer dit met behulp van de checklist van de Belastingdienst. Of middels het ‘beslis- en afwegingskader’ document dat zij hebben gemaakt.
Het volledige document van de Belastingdienst kan je hier terugvinden.
‘Loondienst vs. zzp’er’ one-pager: download nu!
JAM! adviseert haar klanten om voorzichtig te zijn met zzp’er inhuren. Er is geen vaste formule die de Belastingdienst hanteert om te controleren op de juiste kwalificatie. Het is altijd afhankelijk van een hoop samenhangende factoren of de arbeidsrelatie correct wordt beschouwd, of als verkapt dienstverband oftewel schijnzelfstandigheid. Het is dus een commercieel risico.
JAM! heeft een document opgesteld die ondernemers kunnen gebruiken in het gesprek met zzp’ers. Hierin staan alle voordelen van in loondienst zijn, uitgezet tegenover de nadelen van het zijn van een zzp’er. Mét daarbij een uitgebreid rekensom voorbeeld van hoeveel een zzp’er nu daadwerkelijk meer verdient dan iemand in loondienst. Het verschil is minder groot dan je denkt. Met dit document overtuig je jouw zzp’ers misschien wel om in loondienst te treden. Wil je dit document ontvangen? Klik hier om het te ontvangen via de mail!
Loondienst of ZZP? Zo zie je snel het verschil
Twijfel je tussen een medewerker op de loonlijst of een zzp’er inhuren? Laat je gegevens achter en ontvang een handig overzicht met alle voor- en nadelen op een rij. Kort, helder én speciaal voor horecaondernemers.
"*" geeft vereiste velden aan
